شبکه‌های اجتماعی از جمله پدیدههای جدید و قابل تأمل در فضای آنلاینک هستند که به عنوان یکی از اشکال رسانه‌های اجتماعی به یک مهارت برای همه و حتی برای کسانی که درک بسیار بالایی از فناوری ندارند، تبدیل شده‌اند. در سال‌های اخیر دسترسی میلیاردها کاربر در سراسر جهان به رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی سبب شده تا این شبکه‌ها فضایی نوپا و نوظهور در حوزه ارتباطات انسان‌ها فراهم نمایند و از جمعیتی فراتر از پرجمعیت‌ترین کشورهای جهان برخوردار شوند.
۷۲ درصد جوانان عضو شبکه‌های اجتماعی هستند
مطالعات جدید مرکز تحقیقاتی پیواینترنت نشان داده است، ۷۲ درصد جوانان آنلاین در شبکه‌های اجتماعی عضو هستند و این افراد بزرگترین گروه مخاطبان شبکه‌های اجتماعی را تشکیل می‌دهند. البته این آمار مربوط به کشور آمریکاست.
اما محبوبیت این شبکه‌ها در نزد کاربران تنها مختص به جوانان نیست بلکه بسیاری از سازمان‌های بزرگ، فعالان تجاری و حتی سیاستمداران نیز به سوی استفاده از این شبکه‌ها کشیده شدند و به عنوان مثال پاپ بندیکت شانزدهم، رهبر کاتولیک‌های جهان با استفاده از شبکه‌های اجتماعی به هشت‌زبان به سوال‌های پیروان خود پاسخ می‌دهد.
رهبران سیاسی و شبکه‌های اجتماعی
براساس یک مطالعه صورت گرفته، دوسوم رهبران سیاسی ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل متحد در شبکه‌های اجتماعی صفحه شخصی دارند که البته گفته می‌شود تنها ۳۰ نفر از آنها صفحه خود را به صورت شخصی به‌روز می‌کنند و بقیه برای انجام این کار افراد دیگری را دراختیار گرفته‌اند. اغلب این افراد برای صفحه خود زبان انگلیسی را برگزیده‌اند و بررسی‌های صورت‌گرفته نشان می‌دهد که ۹۰ نفر از سیاستمداران درتوییتر صفحه خود را به زبان انگلیسی، ۴۱ نفر به زبان اسپانیایی، ۲۵ نفر به زبان فرانسوی، ۱۷ نفر به زبان عربی به روز می‌کنند و بقیه نیز از زبان‌های دیگر استفاده می‌کنند.
هرچند دسترسی به این شبکه‌ها در برخی از کشورها فیلتر شده و استفاده از آنها مجاز نیست اما این‌روزها حتی در کشورهای جهان سوم هم کمتر کسی پیدا می‌شود که از شبکه‌های اجتماعی و قابلیت‌های آن بی‌اطلاع باشد.
شبکه‌های اجتماعی در ایران
در کشور ما نیز شبکه‌های اجتماعی و به خصوص فیس‌بوک، توییتر و یوتیوب که با اقبال گسترده‌ای از سوی کاربران مواجه شدند؛ از زمان ورود چندین بار به علل مختلف فیلتر و از دسترس کاربران خارج گردیدند که آخرین مورد آن به فیلترینگ این شبکه‌ها بعد از انتخابات سال ۸۸ بود. علاوه بر مردم عادی بسیاری از چهره‌های سیاسی نیز برای عقب نماندن از قافله کاربران، صفحاتی در شبکه‌های اجتماعی ایجاد کردند.
در انتخابات ریاست جمهوری دوره گذشته ریاست جمهوری نیز سیاسیون، حضور در شبکه‌های اجتماعی را تجربه کردند اما این حضور در انتخابات سال ۹۲ اوج گرفت و در همان زمان که مجوز قانونی برای تبلیغات فراهم نبود بسیاری از هواداران کاندیداها در قالب کمپین‌ها و ایجاد صفحات به تبلیغ کاندیدای مورد نظر خود می‌پرداختند.
با روی کار آمدن دولت یازدهم بر تعداد سیاسمتداران و مقام‌های دولتی علاقه‌مند به ایجاد صفحات شخصی در شبکه‌های اجتماعی افزوده شد و خبرهای مختلفی از عضویت برخی از اعضای هیأت دولت در شبکه‌های اجتماعی فیس بوک و توییتر شنیده شد.
ظریف در شبکه‌های اجتماعی
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه، به عنوان یکی از فعالترین کاربران شبکه‌های اجتماعی شناخته شد که حساب کاربری فیس‌بوک خود را در ۲۵ بهمن ماه سال ۸۸ ایجاد کرد اما اولین پست مردادماه سال جاری بر روی این صفحه منتشر شد و به این ترتیب وزیر امور خارجه دولت یازدهم به استفاده از این تریبون برای انتقال پیام‌ها و گزارش فعالیت‌های کاری خود روی آورد. در مدت زمان کوتاه آغاز فعالیت صفحه فیس بوک محمدجواد ظریف( حدود سه ماه)، افزون بر ۵۰۰ هزار کاربر، این صفحه را لایک کرده که در نوع خود آماری کم سابقه و چشمگیر می‌باشد و هر روز نیز بر تعداد دوست‌داران این صفحه افزوده می‌شود.
تغییر رویکرد مقام‌ها و مسوولان به استفاده از امکانات جدید رسانه‌ای با ایجاد حساب‌های کاربری در شبکه‌های مختلف اجتماعی را می‌توان نشانه‌ای از هوشمندی آنان دراستفاده از دریچه‌های جدیدی دانست که در جهان امروز به روی سیاستمداران گشوده شده است تا بتوانند علاوه بر داشتن ارتباطات بی‌واسطه با مخاطبین خود در درون کشور، از این موقعیت و ابزار برای برقراری ارتباط فراملی و بین‌المللی و ارسال پیام خود به مخاطبین در دیگر کشورها نیز استفاده نمایند.
نتیجه
شبکه‌های اجتماعی نیز همچون سایر فن‌آوری‌ها دارای مزایا و معایبی است اما آنچه مسلم است این است که در آینده نزدیک این قبیل ابزارها به کاربردی‌ترین روش ارتباطی تبدیل خواهند شد و لذا دیدن نیمه خالی لیوان و تاکید :.۷٫ر آن، فقط ما را از فواید ارزنده این شبکه‌ها محروم می‌کند. تغییر نگرش و ایستادن سیاستمداران و دولتمردان در کنار سایر شهروندان این دهکده جهانی شاید رفع فیلترینگ گسترده از سایت‌های مختلف و به ویژه شبکه‌های اجتماعی را به دنبال داشته باشد؛ امری که موافقان و مخالفان بسیاری داشته و خواهد داشت.