دکتر حسن روحانی، رییس‌جمهور کشورمان هفته پیش در گفت‌وگو با شبکه خبری ان‌بی‌سی امریکا سیاست‌ها و نگاه‌های جدید دولت در مواجهه با جهان و ابزارهای فناوری در ایران را برشمرد. در این مقال می‌خواهیم، این سخنان وی را از جنبه ارتباطی و رسانه‌ای درباره فیلترینگ اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در ایران بررسی می‌کنیم:
۱- روحانی مخالف جریان آزاد اطلاعات نیست. «دیدگاه دولت این است که مردم باید به تمام اطلاعات جهان دسترسی داشته باشند. دیدگاه‌های ما در این مورد باید بر حفظ هویت ملی و اخلاقیات ما مبتنی باشد». جریان آزاد اطلاعاتی که از سال ۱۹۷۰ در جهان مطرح شد و وزنه آن همیشه با غرب بوده زیرا بیشتر اطلاعات از سوی آنها تولید می‌شود و به سمت کشورهای دیگر مخابره می‌شود. در مقابل آن نیز نظریه نظم نوین جهانی مطرح شد که خواستار برابری تولید و توزیع اطلاعات در جهان بود. اما با ظهور رسانههای اجتماعی امروز مردم نیز قدرت تولید اطلاعات یا به عبارتی بهتر محتوا را دارند و شاید راهی برای مقابله با جریان یکسویه غرب از طریق خبرگزاری‌های بین‌المللی باشد. راهی که مردم محور آن هستند و محتوا در آن پادشاهی می‌کند.
۲- روحانی مخالف فیلترینگ هم نیست، اما با حفظ حقوق شهروندی! البته وی فیلترینگ را «نظارت» می‌داند. نظارتی که از سوی مردم بر دولت نیز لحاظ می‌شود. بنابراین نظارت یک مفهوم دوطرفه است که از سوی دولت بر مردم و مردم بر دولت اعمال می‌شود. این در حالی است که درکلام روحانی فیلترینگ با حفظ حقوق شهروندی معنا دارد. فیلترینگی که به حریم خصوصی کاربران احترام بگذارد. فیلترینگی که رابطه را فدای ضابطه نکند. فیلترینگی که ساز و کار و مصداق‌های آن مشخص باشد. فیلترینگی که دستوری نباشد بلکه اقناعی باشد!
۳- روحانی موافق نظارت است. «نظارت ما در این مورد باید بر حفظ هویت ملی و اخلاقیات ما مبتنی باشد.» به گفته وی همه دنیا به دنبال نظارت بر اینترنت هستند. البته ساختار نظارت کمی متفاوت شده است و بیشتر به سوی «هدایت» رفته‌اند. اما آنچه که مسلم است. روحانی نظارت را با حفظ هویت ملی و اخلاقیات جامعه عجین می‌داند و چیزی غیر از آن نمی‌داند.
۴- روحانی موافق شبکه‌های اجتماعی است. «من از فعالیت همه جوانان در شبکه‌های اجتماعی و از جمله نظارت برکار دولت خوشحالم البته خودم به شخصه برنامه خاصی در شبکه‌های اجتماعی ندارم، ولی طرفداران من برنامه‌های متنوعی دارند. » نگاه فراجناحی روحانی به شبکه‌های اجتماعی هم تسری بخشیده است. جایی که فعالیت در شبکه‌های اجتماعی را مفید می‌داند و نظارت مردم از طریق این شبکه‌ها را لازم و ضروری می‌داند.
اینترنت امروز یک صدا دارد و آن حق برخورداری و دسترسی مردم به اطلاعات آزاد است. اطلاعاتی که امروز منشأ رسانههای اجتماعی قرار گرفتند، رسانه‌هایی که یک صدایی را به چندصدایی تبدیل کرده‌اند و قدرت را از آن مردم کرده‌اند. به عبارتی دیگر، در جهان محتوایی امروز؛ آزادی اطلاعات (یا محتوا) و حق دسترسی شهروندان به آن نقش اکسیژن در دموکراسی را داراست. امیدواریم، تدبیر روحانی اکسیژن را به اینترنت و رسانههای اجتماعی در ایران تزریق کند.
پ.ن: این یاداشت چهارشنبه در صفحه آخر روزنامه اعتماد منتشر شده است.