رسانه‌های اجتماعی از چه می‌گویند؟

زندگی بسیاری از ما در عصر کنونی توسط رسانه‌های اجتماعی تسخیر شده است. اکثر این رسانه­ها اشکال دیگر ارتباطات کامپیوتر محور(cmc) را بایکدیگر ادغام کرده و به تبع آن چشم انداز رسانه­ها، شیوه­های تعامل افراد و تامین نیازهای کاربران را دگرگون ساخته­اند. توییتر، فیس‌بوک، گوگل پلاس، لینکدین، فلیکر، اینستاگرام، پینترست و بسیاری از شبکه‌های اجتماعی دیگر در کنار شبکه‌هایی که با جذابیت بیشتری به زودی از راه می‌رسند مانند تارعنکبوت ما را به دام انداخته­اند.

رسانه‌های اجتماعی چیست؟

ظهور و گسترش این ابزارهای ارتباطی آنلاین، باعث بسط و توسعه مدور جریان­های ارتباطی شده است. در یک مدل بسیار ساده ارتباطی فرستنده، کانال، پیام و گیرنده وجود دارد که پیام را به شکلی یک سویه به مخاطب یا همان گیرنده پیام منتقل می­کند؛ اما در رسانه­های برآمده از فناوری وب ۲، باور اثرگذاری مخاطب دیگر سنت­گرایانه و عمود محور نیست بلکه دو سویه و منشوری است. تولید محتوا به یک منبع مشخص وابسته نیست و مخاطب منفعل و ته­خط نشین به کاربر پیش­

به کاربر پیش­تازنده و خلاق در یک میدان چرخشی ۳۶۰ درجه تبدیل می­شود که خود نیز قسمتی از تولید محتوا و اطلاع رسانی را برعهده دارد. مونولوگ (گفتگوی یک طرفه) به دیالوگ (گفتگوی دو طرفه) تبدیل و اطلاعات دموکراتیزه شده است.

رسانه‌هایی برای تفکر گروهی

در حقیقت رسانه­های اجتماعی که به اشکال مختلفی از قبیل فروم­های اینترنتی، بلاگ­ها، ویکی­ها، پادکست­ها، ویدیو­ها و تصاویر وجود دارند، تفاوت­هایی را در آنچه که مردم انجام می­دهند و نحوه انجام آنها به وجود آورده­اند. به عنوان مثال در جامعه امروز، مردم فکر می­کنند که بزرگترین شکل مشارکت دموکراتیک، رسانه­های اجتماعی هستند؛ چرا که از قواعد جوامع آزاد تبعیت می‌کنند و افراد بدون اینکه توسط دیگران کنترل شوند به نگارش، صحبت و ارسال هر آنچه مورد علاقه آنان است اقدام می­کنند. فعالان امروز از رسانه­های اجتماعی به عنوان ابزاری برای ایجاد آگاهی و فرصتی برای مشارکت افراد بهره می­برند و شاید یکی از دلایل اصلی محبوبیت و اقبال کاربران به این رسانه­ها این باشد که آنها را به تفکر گروهی تشویق می­کند.

رسانه‌های اجتماعی برای کسب‌وکارها

از سوی دیگر رسانه­های اجتماعی درسراسر دنیا، تاثیر فوق العاده­ای بر کسب و کار داشته­اند و نه به عنوان یک راه تازه بلکه به عنوان یک استراتژی در هدایت کسب و کار در نظر گرفته می­شوند. قدرت‏نمایی رسانه‏های اجتماعی به خصوص در چند سال اخیر نشان داد که رسانه‌های اجتماعی صرفا ابزارهای سرگرم‏کننده و وسائلی برای اتلاف وقت کاربران نیستند و از این رو به‏عنوان بستری که مشتریان و مخاطبان بالقوه و بالفعل‏ شرکت­ها و سازمان­ها در آن حضور دارند، مورد توجه واحد‏های بازاریابی، روابط عمومی­ها و سایر واحدهای سازمانی قرار گرفتند. به عبارتی دیگر سازمان­ها برای تداوم ارتباط با مخاطبان و مشتریان خود به استفاده از این رسانه­ها روی آوردند و به تبلیغ محصول و اطلاع رسانی خدمات و فعالیت­های خود می­پردازند. مشتری­های جدید پیدا می­کنند، ایده­ها و پیشنهادهای مشتریان را می­گیرند و به مدیریت سازمان منتقل می­کنند.

رسانه‌های شتاب‌دهنده اجتماعی

به بیان کلی می­توان گفت رسانه­های اجتماعی صرف نظر از جذابیت­های ذاتی خود، به دلیل ماهیت ومحتوایی که دارند، تقریباً با تمامی ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جوامع ارتباط دارند. حالا بسیاری از ما برای تبلیغ خدمات و محصولات‌مان از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنیم، برای یادگیری به سایت‌های آموزشی مراجعه می‌کنیم، با استفاده از موتورهای جست‌وجو اطلاعات مورد نیازمان را جمع‌آوری می‌کنیم و برای پیدا کردن کار یا نیروی کار روی کمک اینترنت با هزاران سایت و شبکه اجتماعی بزرگ و پرطرفدار که در اختیار ما قرار داده است، حساب می‌کنیم.

این امر نشان­دهنده سهم رسانه­های اجتماعی در زندگی روزمره کاربران و قدرت تاثیرگذاری آنها در تمامی فرایندهای تصمیم گیری از عمومی­ترین تا خصوصی ترین آنها نشان می­دهد. رسانه هایی که به مکانی برای گردهمایی میلیون ها انسان در سراسر دنیا، بدون توجه به رنگ و زبان و جنس و فرهنگشان تبدیل شده اند. این ویژگی منحصر به فرد باعث شده تا رسانه های اجتماعی در رتبه نخست شتاب دهنده‌های اجتماعی و اقتصادی دنیای امروز قرار گیرند.

سخن آخر

همه موارد بالا بیانگر آن است که آینده اقتصادی و اجتماعی جهان، ارتباط تنگاتنگی با روند استفاده از رسانه­های اجتماعی دارد. بدون شک نوع استفاده از هر ابزاری در طول تاریخ به شکل فرهنگ و اخلاقیات بشر مربوط می­شده است و رسانه­های اجتماعی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. این پدیده نیز همانند هرابزار و فن­آوری دیگری دارای کارکردها و کژکارکردهایی می­باشد. عمده کارکردهای این فضا به دلیل تعاملی بودن و ایجاد قابلیت­های ویژه برای ارضای همه نیازهای مرتبط با زندگی افراد است که از جمله آنها می­توان به شکل­گیری فضای مباحثه و گفتگو، نقد نظرات مختلف، آگاهی از رخدادها و اخبار رسمی و غیررسمی، عضویت و فعالیت در گروه­های متناسب با سلایق فردی، مشارکت در کمپین­های مختلف سیاسی و اجتماعی، سرگرمی و رونق کسب و کار اشاره کرد.

آنچه مسلم است این است که کارکردهای وسیع این رسانه­ها، لزوم مطالعه عمیق­تر برای فهم بیشتر مسائل فرهنگی جامعه و توجه به ظرفیت بالقوه رسانه­های اجتماعی برای دسترسی به اهداف رشد و گسترش کشور را ایجاب می کند. رسانه­های اجتماعی مجموعه­ای از فرصت­ها و تهدیدها هستند و لذا نباید با دیدن نیمه خالی لیوان، گسترش و استفاده از این روند اطلاع رسانی مدرن را محدود کرده و خود را از نعمت مزایای آن محروم کنیم.