هشتمین نشست جامعه «پژوهشگران رسانه‌های اجتماعی ایران»با حضور دکتر یونس شکرخواه، رئیس موسسه مطالعات آمریکای شمالی و اروپا دانشگاه تهران عصر شنبه ۲۵ شهریور ماه جاری  در فرهنگ سرای رسانه  برگزار شد.

دکتر یونس شکرخواه با تقدیر از برگزارکنندگان این نشست، اظهار داشت:  رسانه های جدید اعم از شبکه های اجتماعی مجازی نیاز به شناخت و درک هویت از طرف کاربرانشان دارند. اینکه فردی می گوید آیفون خریدم نه تلفن همراه! نمود آن است.

شکرخواه با بیان اینکه “مقدار Event Maker ها در شبکه های اجتماعی کم است و افراد تنها به دنبال لایک کردند می روند” افزود: گسترش نوآوری باید در صدر تحقیقات پژوهشگران رسانه های اجتماعی مجازی ایران قرار بگیرد.

جواد افتاده، دبیر جامعه پژوهشگران رسانه های اجتماعی ایران نیز در این نشست ضمن تقدیر شرکت کنندگان در این نشست و مشارکت کنندگان در همایش روز رسانه های اجتماعی اظهار داشت: نخستین حرکت جامعه پژوهشگران جشن روز رسانه های اجتماعی بود که بعد از آن هفت نشست تخصصی تا خرداد امسال برگزار شد که پس از آن همایش روز رسانه های اجتماعی توسط این جامعه و شرکت لایف وب برگزار شد.

حسین کرمانی، کارشناس ارشد علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه تهران است که پایان نامه خود با عنوان  «سنجش سرمایه اجتماعی در شبکه های اجتماعی مجازی» به راهنمایی، دکتر حمید عبدالهیان و مشاوره دکتر علیرضا دهقان در این نشست ارائه کرد.

در ادامه مطلب بخشی از ارائه حسین کرمانی را دنبال کنید و فایل پاورپونت ارائه وی را از اینجا دانلود کنید.

پرسش تحقیق: کدام شاخص ها، نشان دهنده سرمایه اجتماعی کاربران ایرانی در شبکه های اجتماعی مجازی می باشند؟

می توان گفت که شبکه های اجتماعی مجازی می توانند بعنوان بافتی عمل کنند که اعضای شبکه در آن از سرمایه اجتماعی برخوردارند.

 بوردیو درباره سرمایه اجتماعی معتقد است که این سرمایه:سرمایه ای که از روابط اجتماعی است که در صورت نیاز حمایت های سودمندی فراهم می­کند.  آن مجموعه منابع مادی یا معنوی است که به یک فرد یا گروه اجازه می دهد تا شبکه پایداری از روابط کم و بیش نهادینه شده آشنایی و شناخت متقابل را در اختیار داشته باشد (بوردیو،۱۹۸۶).

والنزوئلا و دیگران (۲۰۰۹) پنج دلیل عمده به شرح زیر برشمرده اند که فیسبوک را مستعد تولید سرمایه اجتماعی می کنند:

اول اینکه فیسبوک به افراد کمک می کند تا هویت شخصی خود را بسازند.  فیسبوک این کار را از طریق فعال کردن کانالهای چندگانه ای برای گرفتن بازخورد و پذیرشهای ضعیف (مانند زدن like) انجام می دهد.

دوم، فیسبوک می تواند نیازهای اطلاعاتی افراد را برطرف کند، که این خود عنصر کلیدی ای در تقویت پیوندهای ضعیف و کنش جمعی است.

سوم، کاربران می توانند با وارد فیسبوک شدن به نیازهای مبتنی بر تفریح و فراغت خود پاسخ گویند.

چهارم، والنزوئلا و دیگران، انگیزه مشهودی که افراد را به عضویت در شبکه های اجتماعی مجازی تشویق می کند، آنچه که مک کوئیل آن را تحت عنوان نیاز به اتحاد و تعامل اجتماعی می نامد، می دانند.

پنجم، شناخته شدن توسط دیگران و دارا شدن احساس تعلق، پیدا کردن پایه ای برای مباحثات و تعاملات اجتماعی، متصل شدن به اعضای خانواده، دوستان و جامعه، مطلع شدن از شرایط دیگران از جمله دلایلی هستند که افراد را به استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی ترغیب می کنند.

شاخص های سنجش سرمایه اجتماعی در سایت فیسبوک

  • اندازه و تنوع شبکه
  • شبکه های محلی/ جهانی و باز/ بسته
  • نزدیکی فضایی اعضای شبکه
  • شرایط دستیابی به منابع
  • شکاف بین منابع مورد انتظار و دریافت شده
  • هنجارها و قواعد داخلی شبکه
  • هنجارهای اعتماد: اعتماد به دیگر کاربران/ اعتماد به خود شبکه
  • هنجارهای کنش متقابل
نتایج تحقیق

در حال حاضر، فیسبوک به عنوان دومین سایت از نظر تعداد بازدیدکننده در جهان است، و مهمترین شبکه اجتماعی مجازی محسوب می شود.  علاوه بر این پس از گسترش فیسبوک در سرتاسر جهان، این سایت به استانداردی برای دیگر سایت های شبکه اجتماعی مجازی تبدیل شده است (همپتون، ۲۰۱۱).

شاخص های ارائه شده برای سنجش سرمایه اجتماعی در سایت فیسبوک می تواند برای دیگر سایت های شبکه اجتماعی مجازی نیز با جرح و تعدیل های لازم مورد استفاده قرار بگیرد

الف- سرمایه اجتماعی در سایت فیسبوک با سرمایه اجتماعی در دنیای واقعی تفاوت دارد.

ب- سرمایه اجتماعی اعضای نمونه در سایت فیسبوک پایین است.

ج- ویژگی های سرمایه اجتماعی کاربران ایرانی در فیسبوک

کاربران ایرانی پیش از آنکه خود تولید کننده مطلب باشند، مطالب یکدیگر را پسند می کنند.  گذاشتن نظر در رتبه بعدی قرار دارد.  بطور کلی می توان کنش های کاربران ایرانی در این سایت را به ترتیب بر اساس میانگین نمره ۱۰ گویه زیر نشان داد. اعداد درون پرانتز، میانگین گویه هستند:

پسند کردن (۸٫۴۰)

نظر گذاشتن (۴٫۱۲)

اشتراک گذاشتن (۳٫۶۱)

دعوت شدن به رویداد (۳٫۴۸)

ارسال درخواست دوستی (۲٫۳۲)

دریافت پیام شخصی (۲٫۲۸)

ارسال پیام شخصی (۱٫۷۶)

برچسب زدن (۱٫۲۳)

دریافت درخواست دوستی (۰٫۵۲)

ایجاد رویداد (۰٫۳۷)

اکثر کاربران از اسم (۹۵٫۱درصد) و عکس (۹۲٫۹درصد) واقعی خود در سایت فیسبوک استفاده می کنند.

کاربران اطلاعات شخصی خود را بیشتر از عکس ها و فیلم های خود در سایت قرار می دهند.  آنها خیلی کم فیلم های خود را در فیسبوک قرار می دهند.  منظور از اطلاعات شخصی اطلاعاتی است که خود سایت فیسبوک برای تکمیل نمایه شخص درخواست می کند و پاسخ به آنها اختیاری است.

کاربران ایرانی فیسبوک به یکدیگر بیشتر از خود سایت فیسبوک اعتماد دارند. 

 کاربران در پذیرش درخواست دوستی کاربرانی که نمی شناسند، محتاطانه عمل می کنند

واکنش کاربران در برابر نظرات ناخوشایند دیگر کاربران، اغلب غیر مستقیم، با تاخیر و غیر تلافی جویانه است.

لازم به ذکر است، در حاشیه این نشست مراسم تقدیر از اعضای کمیته علمی و اجرائی همایش روز رسانه های اجتماعی برگزار شد.

برای دیدن سایر عکس های این نشست، گزارش تصویری ۱ و ۲ را دنبال کنید.

گفتنی است، هشتمین نشست جامعه  «پژوهشگران رسانه‌های اجتماعی ایران» توسط وب سایت رسانه های اجتماعی و دبیرخانه همایش «روز رسانه های اجتماعی» و با همکاری فرهنگسرای رسانه و شرکت لایف وب برگزار شد.