نقدی به پایان نامه فضای سایبر و الگوهای تعامل گفتمانی

سلام
با تشکر از شما جناب آقای افتاده
توضیح من صرفا از جهت رفع سوء تفاهم است و الا یادآوری کاستی ها همواره به رشد علمی ما کمک می کند و هر گز نباید این نقدها و یادآوریها را تعطیل کرد به هر بهانهء‌ای! هیچ کاری بدون نقص نیست.
۱- دوست گرامی اول از شما ممنونم که بر اینجانب منت گذاردید و در جلسه شرکت کردید
۲- بنداول نقد شما فقط یک سوء تفاهم است! شاید بیان ناقص من باعث چنین برداشتی شده است. دقیقا در بخش پیمایش، جامعه آماری ما شبکه های اجتماعی بودند و کنشگران چهار شبکه اجتماعی مهم فضای سایبری ایران بر اساس ملاک های تعیین شده مورد مطالعه قرار گرفتند. تحلیل محتوا، فقط مربوط به وبلاگستان بود. از این رو، با کمال احترام، این توضیح را دادم که جبران بیان ناقص من در جلسه شده باشد و هم اینکه از هر گونه برداشت این چینی جلوگیری شود.
۳- من از روش تحلیل شبکه غافل نبودم. البته بد نیست که به عنوان، اکتفا نکنیم و وقتی از یک روش، سخن به میان می‌آوریم، با الزامهای آن هم آشنا باشیم. روش تحلیل شبکه بر اساس مدلهای ریاضی شکل گرفته است. این روش در بیین مهندسین کامپیوتر و کسانی که به دنبال استخراج الگوی روابط در شبکه ها هستند یا می خواهند روابط درون شبکه را تصویری یا مجسم(Visualize) کنند بسیار پر طرفدار است و گاهی تنها روش مؤثر است. روش را نمی توان بر یک پژوهش تحمیل کرد. باید دید پاسخ پرسش یا پرسشهای پژوهش، از چه راهی یافت می شود و بهترین راه فرضیه‌های مطرح شده
کدام روش است؟ بیان این نکته، بدین معنا است که تحلیل شبکه هم یک روش است برای پاسخگویی به پرسشهایی خاص. اینجانب چرا باید از این روش بهره می بردم؟ روش‌شناسی، باید راه علمی رسیدن به پاسخ را روشن کند. روش تحلیل شبکه، دراین پژوهش چه نتیجه‌ای می توانست داشته باشد؟
۳- فرموده‌اید: «در بحث نظری نیز گویا ما در این دنیا فقط هابرماس، کاستلز، فوکو و غیره را داریم که همه مباحث نظری تحقیق های مرتبط با فضای آنلاین، شبکه های اجتماعی، وبلاگ ها و غیره تنها به این نظریه ها اکتفا می کنند».
شاید لازم بود که اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب می کردید که در مباحث حوزه نظری، شما می‌خواهید براساس نظریه‌هایی که تا کنون درباره موضوع مطرح شده، نظریه خود را بنیان نهید. این نظریه‌ها باید مربوط و از جهت منطقی، قابل دفاع باشد و الا می شود گفت چرا از نظریه اینشتین غفلت کرده اید! در حوزه مورد بحث ما، چهار نظریه مورد بررسی قرار گرفت که در نقد شما ذکر نشده. در حالی که من به روشنی در دفاع، بدانها اشاره کردم. نظریه حوزه عمومی، نظریه شبکه، نظریه مشارکت دمکراتیک رسانه‌ها و نظریه جامعه شبکه ای. ممکن است بتوان نظریه‌های دیگری را بدین موضوع مرتبط ساخت. این موضوع قابل انکار نیست. اما باید نسبت رابطه را هم مراعات کرد.
بحث فوکو را من در نظریه های مرتبط مطرح نکرده‌ام! بلکه مفهوم فوکویی گفتمان را در ادامه بحث تبیین مفاهیم (مفهوم‌سازی) خودم به عنوان یک مفهوم محوری مورد توجه قرار داده و تشریح کرده‌ام . البته فقط نظریه فوکو نیست بلکه دیدگاههای وان دیک، مک دانل، لاکلا و موف و… هم مورد بحث قرار گرفته است.
۴- این سخن شما واقعا باعث تعجب من شد! یعنی یک منتقد لازم است اطلاعات لازم را کسب کند بعد به نقد بپردازد، می‌فرمایید: «تعمیم نتایج به کاربران ایرانی به نظرم امری غیرحرفه ای و غیر اخلاقی است. نمی دانم شاید من اشتباه می کنم اما گستردگی عنوان مفهوم و عدم تناسب محتوا با آن چه الزامی دارد که نتیجه نیز باید در این وسط قربانی شود و به مخاطب آدرس اشتباهی داده شود». بله! شما در این مورد کاملا اشتباه می‌کنید. فکر می کنم خیلی کم با موضوع ارتباط برقرار کرده‌اید. تعمیم کدام نتایج؟! اصلا در پیمایش، جامعه آماری کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی بوده‌اند. چرا یکباره با اطلاعات بسیار اندک خود برچسب « امری غیرحرفه ای و غیر اخلاقی» می‌زنید. اگر پاسخ نمی دادم، واقعا این گفته شما، کافی بود که کل یک پژوهش را تخطئه کند.
می‌توانستید از خودم اطلاعات بگیرید و یک نقد کوبنده با اطلاعات موثق بنویسید. چه اشکالی دارد شما عیب کار من را بگویید؟ ولی با اطلاعات کافی. نه شنیده‌های ناقص (از زبان الکن بنده). متواضعانه عرض می کنم اینجا را خیلی تند آمده‌اید …کمی مروت رفیق!
۵- چرا وقتی که سخن از الگو به میان می‌آید شما انتظار دارید یک الگویی هم از پژوهش استخراج شود. عزیز من! ما به دنبال این بودیم که ببینیم الگوهای تعامل در فضای سایبر ایران، تا چه حد تحت تأثیر ابزارهای ارتباطی این فضا است. حالا باید چهئ الگویی را ارائه می‌دادیم. من در نهایت گفته ام وضعیت الگوهای تعامل این چنین است. می فرمایید«الگوی نهایی در کار نبود»! من چه پاسخی به شما بدهم؟ سخن دکتر انتظاری این بود که بر نظریه خودت تکیه کن و نه بر نظریات این و آن، در جلسه پیش دفاع ایشان با کمال محبت هم ستودند و هم راهنمایی کردند. اگر کسی نداند، تصور می کند آقای دکتر انتظاری با پژوهش مشکل اساسی داشته است. بابا! شما که کل کار را «ترور» کردید!!
۶- آری! دکتر دوران از دوستان بسیار عزیز من است. اما شما هم به بی ملاحظه بودن ایشان در نقد کارم اشاره کرده اید. این روحیه ایشان است در چنین موارد دوست و غریبه و آشنا نمی شناسد. به اینجانب هم رحم نکرد. صد البته، در یک مورد، ایرادی را مطرح کردند که صلاح ندانستم پاسخ عمومی بدهم وطفره رفتم شاید شما هم متوجه شدید. پس از جلسه توضیح دادم و با تواضع خاص خود، پذیرفتند که اشکالی وارد نبوده است. تأمین نظرات ایشان پس از دفاع، وقت زیادی را از من گرفت. و ممنون هستم که با طرح اشکالهای متعدد، به کم نقص شدن رساله کمک کردند. هنوز هم کارم را مانند هر رساله دیگری، بدون نقص نمی دانم.
۷- من فقط از اینکه مبنای نقد و داوری خود را اطلاعات ناقص یا کاملا بی‌ارتباط قرار داده‌اید از شما دلخور هستم. والا اصل نقد را سنتی نیکو می‌دانم حتی اگر کلیت یک کار زیر سوال برود. اما این نقد باید چهارچوب‌ها و ضوابط عقلانی داشته باشد.
باز هم از شما ممنونم که قدم رنجه فرمودید. کلیت نوشته شما، کاملا از روی حسن نیت است.
به جا است که بابت دادن اطلاعات ناقص و غیرموثق به مخاطب، از شما گله مند باشم.
خدا نگهدارتان
سربلند باشید

جناب آقای اکبری تبار
سلام
توضیح شما را درباره کاربرد روش تحلیل شبکه در پایان نامه خودتان، خواندم.
این نکته که شما از روشی برای پژوهش استفاده می‌کنید که موثر است و نتایج خوبی به بار می‌آورد، بخواهید کاربرد آنرا در موارد دیگر توصیه بفرمایید، چندان قابل دفاع نیست. اصلا توضیح‌های جنابعالی عالی است. ولی ارتباطی با پژوهش مورد اشاره ندارد. یافتن پاسخ، در هر پژوهش ممکن است از راههای زیادی میسر باشد. نکته اول این است که آیا آن روش بهترین است؟ دوم اینکه تجارب موجود از کاربرد آن روش در موارد مشابه چه چشم‌اندازی را پیش روی قرار می‌دهد؟
تصور می‌کنم، جنابعالی روش تحلیل شبکه را خیلی پسندیده‌اید و این خیلی خوب است که با استفاده به جا، از روش و ابزار مناسب به پاسخ‌هایی رسیده‌اید که موجب اعتماد زیاد شما به این روش شده است.
اما دوست گرامی! چطور می‌شود با استفاده از عنوان یک پژوهش (هر چند خیلی دقیق باشد) می‌توانید بطور قاطع بگویی که از آن یا این روش باید استفاده کرد. اتفاقا، در جلسه عمومی یکی از اساتید بزرگوار و آشنا به پدیده‌های مرتبط با فناوریهای نوین، استفاده از روش تحلیل شبکه را مطرح کردند. هم بصورت جمعی مذاکره شد و هم به شکل فردی. آنجا هم عرض کردم آن جمله معروف مارمولک! را: راههای رسیدن به…. ( در اینجا :پاسخ) به عدد خلایق است! ما از بین اینها، به دلیل‌هایی که باید چند نفر استاد آنرا موجه و منطقی تشخیص دهند، گفته‌ایم از این راه می‌رویم!
ضمن احترام به دیدگاه جنابعالی، آن روش مربوط به تحقیق دیگری است. داخل پرانتز عرض کنم که: از کیمیایی فیلم‌ساز پرسیدند چرا قیصر /فرمان، وقتی آن تعّدی به همشیره‌اش صورت گرفت، به کلانتری نرفت و شکایت نکرد تا مجرم از طریق قانونی مجازات شود، و کلی آدم دیگر هم مثله نشوند! ایشان پاسخ دادند: بله آن هم هست منتها، فیلم دیگری است. در آن فیلم قیصرخان به کلانتری می رود و دست به چاقو نمی‌شود!
در مورد مشکلات پیمایش، نکته دقیق و به جایی را مطرح کردید که من هم با آن مواجه بودم. پس از طرح آن نزد دوستان و اساتید دیگر، اصرار داشتند که این تجربه را مکتوب کنم. این کار را نکردم. برای مکتوب کردن هنوز جای تجربه کردن بیشتر وجود داشت. کتابهای جدید منتشر شده درباره پژوهش در اینترنت را نگاه کردم. عموماً مشکل نمونه‌گیری (به ویژه در مواردی که پژوهش، ارتباطی به جامعه خاص کاربران اینترنت ندارد بلکه برای دسترسی آسانتر به افراد از پیمایش الکترونیکی استفاده می‌شود) بسیار جدی است. راه‌هایی پیشنهاد شده ولی خیلی مؤثر نیستد. تبادل تجربه‌ها در این زمینه بسیار کارساز است. ولی فکر می‌کنم فعلا باید بیشتر بیاموزیم. این حوزه خیلی جوان است. آزمون و خطا گریز ناپذیر است. متاسفانه افراد زیاد که آشنا با این فضا باشند نداریم. من ممکن است هرگز نظر شما را نپسندم (که در موارد مورد اشاره، نپذیرفته‌ام)، اما قدر شما را خوب می‌دانم که در این حوزه به اظهار نظر می‌پردازید و نگران اشتباه کردن هم نیستید.
جناب آقای اکبری تبار
باز هم این که زمینه ارائه این توضیح‌ها و تبادل نظر را فراهم کردید از شما و دوست گرامی(نادیده) جناب آقای افتاد سپاسگزارم.
جناب آقای افتاده !
ممکن است کسی از نقد کار و دیدگاهش، آشفته شود. من نقد علمی را نعمت می‌دانم که هدیه‌ای است از جانب انسانهای صدیق. اگر …. من دفاعی داشتم (که خوشبختانه! دیگر ندارم) یا جلسه‌ای باشد که موضوعی مرتبط با حوزه مورد علاقه شما باشد حتما شما را دعوت می کنم. با شمشیر از رو بسته هم بیایید. مگر من یا امثال من و حتی اساتید محترم، معصوم هستیم که نباید کارمان نقد و بررسی شود؟ چرا دیگر کسی شما را به جلسه دفاع دعوت نکند؟! فقط مستند و منصفانه داوری کنید. و چنین هم خواهد بود.

با سلام
پاسخهای اینجانب هم در ذیل همان پست در سایت درج شده است
http://socialmedia.ir/?p=438